In Verteld & Beschouwd spelen literair verteller Simon Buschman (SB) en filosofisch beschouwer Erik Heijerman (EH) een bijzonder taalspel met de lezer, die na het lezen van de vertelling soms in lichte verwarring achterblijft. Die verwarring geldt vooral de verhalen die vanuit het ik-perspectief zijn geschreven. Is de gebeurtenis SB werkelijk overkomen of geeft hij met zijn ervaring als therapeut en coach het verhaal van een ander door? Of is de vertelling zijn eigen creatie?
In het voorwoord staat de term autofictief: voor de lezer is het niet van belang of sommige gegevens autobiografisch zijn. Als het verhaal al dan niet waar is, dient het – en dat is essentieel – in ieder geval waarachtig te zijn. Het gaat om het gevoel waarmee het verhaal geschreven is, om inleving, compassie, het gevoel voor de condition humaine. Bovendien is het motto van het boek niet voor niets La vie est une grande peut-être (François Rabelais).
In elk verhaal komen Japanse versvormen voor, zowel van oude Japanse meesters als van de verteller, die deze versvormen (vooral tanka en haiku) graag beoefent. De tanbuns, tanhaibuns, haibuns (bun = vertelling) geven een extra dimensie aan elk van de achttien verhalen, het zijn vaak kleine miniaturen.
Mocht de verteller (SB) soms bewust een klein mysterie oproepen, de beschouwer (EH) kent zijn pappenheimers en verrast de lezer met heldere analyses van de filosofische aspecten in de vertellingen. Deze analyses werpen een nieuw licht op het verhaal en schuwen grote thema’s niet zonder dat de tekst belerend wordt. Leerzaam, dat wel, en tot nadenken stemmend.
De auteurs organiseerden in het verleden samen cursussen op het raakvlak van literatuur en filosofie en zijn duidelijk aan elkaar gewaagd. Vanuit hun vakgebied hebben ze elk een volstrekt eigen inbreng. Ze zouden model kun-en staan voor de afbeelding op de cover, twee zittende figuren, elk op een eigen bank, naar elkaar toegewend. Onder een boom, want bomen komen vaak voor in de vertellingen. Neem bijvoorbeeld de beuk in ‘Haar aquarel’, over een ontmoeting tussen een man en een vrouw die elk om een andere reden enkele dagen in een vakantiehuisje verblijven. Of de vierentwintig beuken in de vertelling ‘Het landhuis’ die net als de gekwelde Tabora een naam hebben met twee keer de letter a.
Verteld & Beschouwd is een bundel om aandachtig in kleine porties tot je te nemen, te lezen en te herlezen. Een boek om de waan van de dag te bestrijden en stil te staan bij wat in het leven echt belangrijk is.
Cora de Vos,
journalist/auteur