Een goede vriend
Zonder verlangen,
zonder liefde zou de mens
als mens geen mens zijn;
ook het besef der dingen
is er dankzij gevoelens.
Fujiwara no Toshinari, 1114-1204
Vorig jaar overleed zijn vrouwtje hier in de tuin. De doffer zat op de taludbalk onder de olijfboom en ik op het terras. Iedere morgen strooi ik wat gemengd vogelzaad; hij is er dan meestal bij. Een gebeurtenis, tientallen vogels bijeen. Af en toe is er wat gedoe.
Al dat gekrakeel
midden in groepen mussen,
duiven en blauwe eksters;
het stelt weinig voor,
niets van kwaadmoedigheid, maar:
wat schuilt er in ons? – mensen.
De doffer blijft vaak als enige na, loopt wat heen en weer over de taludbalk, koert een keer, gaat een poosje zitten; en vliegt weg.
Foto: Theo jager
Ach, niet van belang
hoelang de duif daar al zit
en zomaar wegvliegt,
want het beeld blijft me na
weet te hebben van elkaar.
Rachmaninov
Hélène Grimaud, 1969, houdt op haar uitgestrekt en afgelegen landgoed in Frankrijk sinds 1991 een prachtige roedel wolven, beschouwt hen als haar maatjes, bestudeert hun gedrag, schrijft erover, fokt weloverwogen. Zij is de enige die zich ongedwongen tussen hen kan bewegen, kent iedere wolf bij naam en loopt graag urenlang met hen mee. Op levendige wijze vertelt zij in haar Wildernis Sonate, 2004, over haar leven waarin de roedel wolven een bijzondere plek inneemt.
o zuiver water!
al was het maar een mondvol,
zo verrukkelijk
Taniguchi Buson, 1715-1783
Hélène Grimaud is een groot en zeer geliefd pianiste, vooral gespecialiseerd in de composities van Rachmaninov; zij werd daarin onderscheiden. Muziekkenners én critici markeren 2004/2005. Of zij ineens in haar ogenschijnlijk zo eenvoudig spel een diepgang vindt waar zij zelf ook van opkijkt.
En dan stelt zij vast: ‘Wolven zijn vrije geesten die geleerd hebben zich in hun roedel onvoorwaardelijk loyaal te gedragen, te dóen wat in het groepsgedrag gevraagd wordt – maar ook losjes hun eigen weg gaan. Ja, in zo’n roedel wil ik leven, zó wil ik in het leven staan en evenzo pianiste zijn.’
deze rivier vindt
met gevoel voor het landschap
een uitweg naar zee
Foto: Pierre Emanuel
‘Na die eerste successen hadden ze het over roeping, over gebaande paden naar een lichtende toekomst. Voor het eerst behandelden ze me (weliswaar) niet als zomaar een studentje van het conservatorium, maar als kunstenaar, als pianist. Maar toen ik mijn leven zelf in dat nieuwe licht bezag, drong een vreemde, stormachtige wind door alle kieren om dat beeld te verstoren, om alles overhoop te halen.’
Dan overstijgen Claudio Abbado als dirigent en Hélène Grimaud als pianist dat: hun eerste uitvoering van het Pianoconcert 2 van Rachmaninov wordt beschouwd als het hoogtepunt in hun beider kwaliteiten: vrije geesten die zich naar/met elkaar weten te voegen, samen met het orkest dat haarfijn én gedreven aanvoelt wat er gevraagd wordt – en aldus tot in de finesses meedoet.
ze bewegen steeds
trillend mee met de herfstwind,
de klimopblaadjes
Kakei, † 1716
Vorige vertelling: Japan – de Tsunami volgende vertelling: Tanbun en haibuns