In de Japanse literaire traditie zijn van de dichtvorm tanka zowel de drie regels met de 5-7-5 lettergrepen als de twee regels met de 7-7 lettergrepen de oervormen. ‘Die oervormen funderen de Japanse poëzie.’, aldus Frits Vos, 1918-2000, hoogleraar Japanologie en Koreanistiek, Leiden. De tanka ontstond rond 500. De renga rond 1200, 800 jaar geleden; de haiku medio 1600, sinds Matsuo Basho, de grondlegger én grootmeester, ook van de renga.
De tanrenga is de kortste vorm van de renga: een hokku of haiku/senryu en een wakiku.
Foto: Henk van der Werff
Van Tübingen naar Amsterdam
Rita Rosen
Rob Flipse
het smalle kanaal
loopt kaarsrecht door het land
– mijn fiets slingert
de band loopt langzaam leeg
maar mijn lief kan niet ver zijn
Menige wakiku wordt korte of lange tijd ná de hokku of haiku/senryu geschreven, vaak in familieverband, zoals een kleinzoon/kleindochter aan de grootvader/moeder; of in kleine, besloten gemeenschappen of vanuit overleveringen.
Foto: Henk van der Werff
Hseh-Tou, 980-1052
Yuan-Wu, 1065-1135
juist hier, juist nu waait
een zuivere, lichte wind
om onze wereld
hoog in de hemel, laag ook,
maar waar toch is zijn einde …
Soms zelfs eeuwen later. Ergens in een zonnige achtertuin in een ver continent overkwam het me: minstens 468 jaar later.
Foto: Henk van der Werff
Arakida Moritake, 1473-1549
Simon Buschman, 2017
is dat daar een bloem
die terugkeert naar haar tak …
ach nee, een vlinder
na zojuist ontpopt te zijn
is-ie wég van nectargeur
Een tanrenga is menig keer ‘een bijzondere ontmoeting’ alvorens samen een renga te gaan schrijven; ofwel: om te zien of de wederzijdse klik in poëtisch proza verwoord kan worden.
Dialogen – Tanrenga’s
Tanrenga’s met Fukuda Chiyo-ni
Tanrenga’s met Henk van der Werff
Tanrenga’s met Chris Van de Rijck
Tanrenga’s met Masaoka Shiki
Tanrenga’s met Nora Schneider
Tanrenga’s met Bert Willems
Tanrenga’s met Taniguchi Buson
Tanrenga’s met Riet De Bakker
Tanrenga’s met Hans Reddingius
Tanrenga’s met Matsuo Basho
Tanrenga’s met Luc Vanderhaeghen
Tanrenga’s met Adri van den Berg
Tanrenga’s met Kobayashi Issa
Tanrenga’s met Clara Timmermans
Tanrenga’s met Job Degenaar
Tanrenga’s met Taigu Ryokan
Tanrenga’s met Karel Hellemans
Tanrenga’s met Annie van Tooren
Tanrenga met J.van Tooren